Praten over zelfmoord
Lukt het om met je dochter over haar zelfmoordgedachten te praten?
Over zelfmoord praten met je kind is moeilijk, omdat
- je bang bent voor zijn reactie,
- je niet weet hoe je zal reageren als je vermoeden klopt,
- je niet goed weet hoe je over zelfmoord moet beginnen,
- je bang bent om het erger te maken.
Ik had dat ook met mijn vrouw besproken. Ik zeg: “Die heeft dat gezegd, maar ik weet niet of die dat meent”. Ik vind dat heel moeilijk om dat gesprek met hem aan te gaan. Om dat te vragen en ik heb dat dan toch eens geprobeerd, en dat klonk dan nog redelijk oké, maar ik durfde toch niet door te vragen, omdat dat zo dicht, zo emotioneel was voor mezelf.
Er werd regelmatig over de dood gepraat, dat was ook geen taboe maar dat waren... dat waren heftige gesprekken, allé, ik bedoel vooral heel emotioneel beladen. In september heb ik hulp gezocht. Ik was van mening: hier komen wij alleen niet uit. Ik ben een eenoudergezin met Maarten…
“Mama, heb jij ooit aan zelfmoord gedacht?” Ik denk: ik ga maar eerlijk zijn, want ja, ik heb er ooit ook aan gedacht. Ik zeg: “Goh ja, er is een periode geweest dat ik het niet meer zag zitten en dan heb ik mij ook wel afgevraagd van: hoe zou het nu zijn en zou het toch veel gemakkelijker zijn als ik er niet meer was?" Ik zeg: “Maar ik heb dan heel veel gepraat met vriendinnen en ik ben er dan wel voor mezelf achter gekomen, ja ja, dat ik problemen had en dat dat niet leuk was, maar dat ik hier nog wel wilde zijn."
Euh… op die moment was zij vooral heel… gesloten. En het was alsof dat ik tegen een muur aan het spreken was. Ik heb toen heel erg op mijn gevoel gewerkt, op mijn intuïtie eigenlijk. Maar ja, soms kan uw intuïtie al een keer mis zijn. Maar ik ben wel proberen blijven voelen van… kan het, wat dat ik hier aan het zeggen ben? Euh… kan ik zo ver gaan? Want dat is ver gaan… vind ik, allé, vind ik persoonlijk, hè. Euh… en op dat moment is zij ook beginnen wenen. Euh… na dat gesprek hebben wij… want ik mocht ook aan haar niet vragen van: ‘Allé, en waarom? en…’ Dat wist ze zelf niet.
Voor de poging...ik durfde daar niet over te beginnen. Hij heeft ook nooit letterlijk gezegd: "Ik wil dood." Ik wilde hem ook niet op ideeën brengen. Dat was misschien fout van mij.
Deze reacties zijn normaal, maar toch is praten belangrijk.
- Je kan zo de ernst inschatten en indien nodig hulp zoeken.
- Je kind weet dat hij over die gevoelens en gedachten kan praten, dat je er voor hem wil zijn.
- Iemand die wanhopig is, wil vooral ergens terechtkunnen.
- Je brengt je kind niet op ideeën als je erover praat. Of je maakt de gedachten niet erger. Wie niet aan zelfmoord dacht, zal er ook niet aan denken na een gesprek. En wie er wel aan denkt, zal opgelucht zijn eindelijk te kunnen praten.
Praatte je soms met je zoon over zijn zelfmoordgedachten?
Hoe vraag ik of mijn kind aan zelfmoord denkt?
Denk je dat je kind misschien aan zelfmoord denkt? Dan is het belangrijk om zeker te zijn. Vraag dus duidelijk of hij aan zelfmoord denkt. Je kan vertellen over de signalen die je opmerkt:
- “Je zegt dat je het niet meer ziet zitten. Bedoel je dat je aan zelfmoord denkt?”
- “Ik merk dat je het moeilijk hebt en ik maak me zorgen. Denk je soms dat je liever dood zou zijn?”
- “Ik heb het gevoel dat er nog weinig is dat je interesseert. Voel je je verdrietig of wanhopig? Zo erg dat je aan zelfmoord denkt?”
Hoe schat ik in hoe erg de situatie is?
Denkt je kind aan zelfmoord? Dan weet je best zo snel mogelijk hoe erg de situatie is.
Volgende vragen kunnen je helpen:
- Hoe lang denk je dat al?
- Hoe vaak denk je dat?
- Hoe sterk zijn deze gedachten?
- Weet je al hoe, waar, wanneer je zelfmoord zou willen plegen?
- Wat wil je bereiken door zelfmoord te plegen?
- Waarom overweeg je zelfmoord?
- Wat houdt je tegen om zelfmoord te plegen?
Wat werkt (niet)?
Vind je het moeilijk om met je zoon over zijn problemen te praten?
Wie het moeilijk heeft, wil vooral dat iemand zijn problemen serieus neemt, dat er iemand luistert Bekijk quote.
Enkele tips:
- Praat open met je kind over zelfmoord, zonder de gedachten te veroordelen of te minimaliseren. Bekijk quote
- Blijf rustig, panikeer niet. Word niet boos of verdrietig.
- Geef niet direct oplossingen.
- Maak tijd voor zijn verhaal.
- Toon begrip voor zijn negatieve gedachten en gevoelens.
- Toon dat je er voor hem wil zijn.
Denk eraan: de meeste mensen die aan zelfmoord denken, willen niet echt dood. Ze zien gewoon geen andere uitweg meer.
Vraag waarom je kind geen andere uitweg meer ziet. Zoek samen naar andere oplossingen voor zijn problemen. Wie aan zelfmoord denkt, twijfelt vaak heel erg of hij echt dood wilt zijn. Dit zijn vragen die je kan stellen:
- Waarom twijfel je?
- Waarvoor wil je toch nog blijven leven?
- Wat moet er veranderen om verder te kunnen leven?
Hij kreeg veel stress van school. Opdrachten, taken, stage… hij zag daar van af. Ik had zo iets van: ‘Dat moet hier gedaan zijn’. Niemand mag nog druk op hem leggen. We hebben dan afspraken met school gemaakt en alles op een lager pitje gezet.
Ze heeft een cursus mindfulness gevolgd en dat ging wel goed.
Een douche nemen of luide muziek opzetten of… euh… een filmke kijken of met iemand afspreken of… allé, Phaedra had dat nu zelf wel door van: ‘Als het niet goed gaat, moet ik mij niet op mijn kamer opsluiten, maar dan moet ik net iets ondernemen.’
Met het crisisteam hadden we afgesproken, als hij dat voelde opkomen, moest hij mij een blanco bericht sturen. En dat hielp goed, dan kreeg ik soms op mijn werk - het is niet altijd aangenaam - een blanco bericht. Dan moest ik hem eventjes de tijd laten en dan moest ik hem bellen. En dan nam hij gewoonlijk op of hij stuurde mij een berichtje terug: 'Mama, het gaat terug beter.'
En dan zei mijn dochter: "Ik heb mijn ‘dossier’ mee." Alles wat ze tot nu had verzameld zat daarin. Informatie over zelfmoord. En zij heeft een lijst gemaakt van noodnummers: de Zelfmoordlijn, Awel, mijn nummer, het nummer van haar zus, het CLB… heeft ze allemaal…
Ze zocht op wat ze kon doen in de plaats van krassen zodat ze geen littekens had. En dan heeft ze een meisje leren kennen die zei: “Ik wil niet krassen voor de pijn maar om te voelen dat ik leef. Daarom teken ik met pen levende dingen op mijn arm.” En nu doet zij dat ook. Als het niet gaat met haar, dan heeft ze heel haar arm volgetekend.
We hebben op dat moment een autootje voor hem gekocht. Ondertussen al een jaar en hij heeft zijn vrijheid en allé, dat verschaft hem ook mogelijkheden die hem goed doen voelen, dat merk ik wel ja.
Hij leert nu wel technieken om zich af te leiden. Hij gaat dus elke dag wandelen. Met de auto bezig zijn vindt hij ook fijn. Maar hij is gene prater, hé.
En ineens vroeg zij naar groepstherapie, zij vroeg dat zelf. Zij wou opgenomen worden en zij wou groepstherapie.
Maar dan heeft ze wel gezegd van: “Mama, het is waar, ik heb het moeilijk, maar alles is onder controle. Er zijn mensen bij wie ik terecht kan, er is een leerkracht die alles weet en er zijn ook vrienden die alles weten, waar ik mee praat.”
Maar nu, met die therapie te volgen, ze heeft echt gedaan wat ze moest doen, en nu, thuis ook. Euh… ze doet echt haar best, iedere dag is overleven, is opstaan, haar courage inspreken van: "En als het niet goed gaat, al de tips volgen dat we meegekregen hebben, een doucheke nemen of zingen, of zo, ja."
Dat was ook een moment dat ze beginnen mailen is met de 1813 lijn, en dan liet ze mij die mailtjes ook lezen die ze gestuurd had. En die mailtjes die ze teruggekregen had, dan waren er zo heel veel dingen bij die ik herkende hé, dat ze haar alleen voelde, maar dat ze eigenlijk niet alleen was. En dat zei ze dan wel heel dikwijls van: “Ja ik weet dat wel”, zei ze, “met mijn verstand weet ik dat wel dat dat niet zo is, maar ik voel dat niet altijd zo aan.”
Bij wie kan ik terecht?
Je staat er niet alleen voor. Zoek mensen die jou en je kind kunnen helpen. Dit kunnen mensen uit je omgeving zijn of professionele hulpverleners. Bespreek met je kind in hoeverre hij anderen wil betrekken. Moedig hem aan om hulp te zoeken en help hem om die stap te zetten. Bekijk quote
Denk zeker ook aan jezelf. Doe alleen wat je zelf aankan. Zorg dat je bij iemand terecht kan met je vragen, je gevoelens van onmacht of je twijfels.